(+84-28) 3535 5945 - booking@tripa.vn

TRUÔNG NHÀ HỒ - ĐỊA DANH NỔI TIẾNG TRONG LỊCH SỬ HIỆN NAY Ở ĐÂU?

Điều bất ngờ chính là truông nhà Hồ không phải nơi thâm sơn cùng cốc và xa xôi, hiểm trở như tên gọi, mà là một khoảnh rừng nhỏ nằm ngay bên Quốc lộ 1 đoạn qua thôn Tứ Chính, xã Vĩnh Tú, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị.

Nơi này, không một bia văn hay bảng chỉ dẫn nên nhiều người dù đi ngang qua nhiều lần không hề hay biết đây là truông nhà Hồ. Người địa phương ở đây quen gọi là rú Tứ Chính hay rú cát, bởi nó nằm trên địa phận thôn Tứ Chính và mọc trên vùng cát khô cằn.

Theo từ điển Tiếng Việt, “truông” là vùng đất hoang, có nhiều cây cỏ. Thế nhưng, theo những người dân địa phương, “truông” không chỉ là vùng đất hoang mà là vùng rừng (phương ngữ còn gọi là rú: Chỉ về vùng cây cối rậm rạp nhưng không cao, ít dây leo) mọc len dọc theo đồng bằng để phân biệt với rừng ở các đồi, núi phía Tây.

Giờ đây, họa hoằn chỉ còn vài người mới biết rõ về địa danh này. Tuy nhiên, tất cả đều qua những câu chuyện kể ly kỳ liên quan đến quan Nội tán Nguyễn Khoa Đăng (1690 - 1725).

Theo sách Đại Nam Nhất thống chí: Truông nhà Hồ ở phía Bắc huyện Minh Linh (nay là Vĩnh Linh), rừng dài 3 dặm. Tương truyền, ngày trước rừng cây rậm rạp, có nhiều côn đồ tụ họp, cướp bóc người đi đường. Hiển Tông Hoàng Đế sai Nội tán Nguyễn Khoa Đăng kinh lý đất này. Nội tán Nguyễn Khoa Đăng bèn sai người chém chặt cây rừng, lùng bắt côn đồ, do đấy trộm cướp im hơi, buôn bán đi lại được thuận tiện, người dân đều ca tụng.

Những câu chuyện của quan Nội tán Nguyễn Khoa Đăng vẫn được truyền tụng, trong đó có câu chuyện dẹp tan băng cướp tại truông nhà Hồ… Thuở đó, con đường thiên lý Bắc - Nam đi ngang qua truông nhà Hồ. Với con đường bộ duy nhất đó luôn có lượng lớn thương nhân, người dân qua lại.

Với địa hình rừng cây rậm rạp, dễ quan sát từ trong ra ngoài và trải dài qua nhiều địa phận, truông nhà Hồ trở thành điểm tụ tập của một băng cướp chuyên cướp bóc người qua đường khiến dân chúng bất an. Là người nổi tiếng mưu lược, đức độ, quan Nội tán Nguyễn Khoa Đăng được cử đi dẹp yên truông nhà Hồ.

Để tìm được hang ổ của nhóm cướp, Nguyễn Khoa Đăng cho người lính ngồi sẵn trong thùng xe chở lúa đi qua truông nhà Hồ. Khi băng cướp vừa hí hửng với chiến lợi phẩm thì bất ngờ Nguyễn Khoa Đăng cùng quân lính lần ra sào huyệt và bắt gọn chúng. Hóa ra, người lính đã bí mật trên thùng xe âm thầm rải lúa làm dấu để ông cùng quân bám theo.

Cũng từ đó, truông nhà Hồ trở nên yên ổn, cư dân cũng dần định cư quanh truông. Sau khi đem lại bình yên cho người dân nơi đây, quan Nội tán Nguyễn Khoa Đăng đã tiếp tục cho quân lính mở rộng cửa phá Tam Giang, từ đó những cơn sóng dữ đã không còn gây nguy hiểm đến tàu thuyền khi qua đây.

Để tưởng nhớ công ơn của ông, dân gian lưu truyền câu ca dao đến tận bây giờ:

“Thương em anh cũng muốn vô

Sợ truông nhà Hồ, sợ phá Tam Giang

Phá Tam Giang ngày rày đã cạn

Truông nhà Hồ nội tán cấm nghiêm”.